Minik burunlar bolca nezle (soğuk algınlığı) kapar. Özellikle kreşe giden veya okula giden abi-abla gibi kardeşleri olan bebekler, ilk senelerinde sekiz ya da daha fazla soğuk algınlığı geçirebilirler. Çoğu zaman hafif seyretmesine rağmen, bebeklerdeki bu hapşırma ve burun akıntıları ebeveynler için endişe verici olabilir ve pediatrist ziyaretlerinin en önemli nedenlerinden biridir. Bebeğinizin belirtilerini nasıl hafifleteceğinizi ve hangi durumlarda doktora başvurmanız gerektiğini bildiğinizde, bu süreç boyunca daha rahat hissedebilirsiniz.
Bebeklerde Soğuk Algınlığı Nedenleri
Bebekler, bağışıklık sistemleri henüz gelişmediği için birçok virüse (yaklaşık 100 farklı virüs bu hastalığa yol açabiliyor) karşı yeterli savunma oluşturamaz. Soğuk algınlığı virüsü, hasta olan birinin öksürmesi veya hapşırmasıyla havaya yayılır. Ayrıca oyuncaklar ve masalar gibi yüzeylere yerleşebilir. Bebekler, bu yüzeylere dokunduktan sonra ellerini ağızlarına götürme eğiliminde oldukları için virüsün bulaşması kolaylaşır.
- Kreş ortamı: Bebekler, bir kreş ya da bakım evinde bulunuyorsa diğer çocuklardan kolayca virüs kapabilirler.
- Okula giden kardeşler veya yetişkinler: Yaşça büyük çocukların okuldaki arkadaşlarından kaptığı virüsler eve taşınabilir. Aynı şekilde, hasta yetişkinlerin bebeğe yakın temasta bulunması da bulaş riskini artırır.
Bebeklerde Soğuk Algınlığı Belirtileri
Bebekler, virüsle temas ettikten yaklaşık 1 ila 3 gün sonra soğuk algınlığı belirtileri göstermeye başlar. Küçük çocuklarda görülebilecek belirtiler şunları içerir:
- Burun tıkanıklığı
- Burun akıntısı (başlangıçta berrak olabilir, sonra sarı veya yeşile dönebilir)
- Hapşırma
- Öksürük
- Huysuzluk veya huzursuzluk
- Yorgunluk
- Azalmış iştah
- Uykuya dalmada veya uykuyu sürdürmede güçlük
- Ateş
- Kusma veya ishal
Genellikle 7 ila 10 gün içinde bebeğinizin durumu düzelmeye başlar.
Bebeklerde Soğuk Algınlığı Tedavisi
Soğuk algınlığı, çoğunlukla birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir ve özel bir ilaç tedavisine gerek kalmaz. Nedeni virüs olduğu için antibiyotikler de etkili değildir (antibiyotikler bakterilere karşı kullanılır).
Bebeğinizin beslenmesi, sıvı alımı ve genel rahatlığı önemlidir. Ancak 2 yaş altındaki bebek ve küçük çocuklara reçetesiz satılan öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarını vermeyin. Bu ilaçlar, 6 yaş altı çocuklarda pek etkili olmadığı gibi ciddi yan etkilere de sebep olabilir. FDA, 4 yaşından küçük çocuklara bu tip ilaçların verilmemesini tavsiye eder.
Ateşi düşürmek ve bebeğinizi rahatlatmak için, 6 aylıktan büyükse doktorunuzun önerdiği şekilde asetaminofen (örneğin, çocuk Tylenol) ya da ibuprofen (örneğin, çocuk Motrin veya Advil) kullanabilirsiniz. Paket üzerindeki doz talimatlarını dikkatlice uygulayın ve bebeğinizin kilosu ile yaşına uygun miktarlarda ilaç verin.
Aspirin içeren herhangi bir ilacı bebeğinize vermeyin. Aspirin, nadir fakat ciddi bir durum olan Reye sendromu riskini artırabilir.
Bebeğinizin rahatlaması için şunları deneyebilirsiniz:
- Ekstra sıvı verin.
- Bebeğiniz anne sütü alıyorsa emzirme sıklığını artırabilirsiniz.
- Henüz 6 aydan küçük bebeklere su vermek genellikle önerilmez; ancak doktorunuzun tavsiyesi doğrultusunda Pedialyte gibi elektrolit solüsyonları verilebilir.
- 6 aydan büyük bebeklere ise su ek olarak verilebilir.
- Yeterli sıvı alımı, bebeğinizin susuz kalmasını önler ve burun ile ağız yollarını nemli tutar.
- Burun tıkanıklığı için tuzlu su (salin) spreyi kullanın ve akıntıyı temizleyin.
- Bebeğiniz burnundan nefes almakta zorlanıyorsa, eczanelerde satılan salin (tuzlu su) damla ya da sprey kullanarak mukusu yumuşatabilirsiniz.
- Ardından nazal aspiratör (örneğin, pompalı burun aspiratörü veya “nose frida”) yardımıyla nazikçe sümükleri çekip çıkartın.
- Pompayı kullanırken önce havasını sıkıp ucu bebeğinizin burnuna yerleştirin, sonra pompanın içindeki havayı yavaşça geri alın. İşlem sonrasında pompa ucunu sabunlu suyla temizleyin.
- Kendi salin solüsyonunuzu yapacaksanız mutlaka distile veya kaynamış soğutulmuş su kullanın.
- Soğuk buharlı nemlendirici (humidifier) çalıştırın.
- Bu cihaz havaya nem katarak bebeğinizin burun yollarının kurumasını önler.
- Her kullanımdan sonra cihazı temiz tutarak bakteri ve küf oluşumunu engelleyin.
- Sakinleştirici buhar veya serin hava (özellikle krup varsa).
- Bebeğinizde krup öksürüğü (havlar tarzda kuru öksürük) varsa, ılık su buharı soluması veya serin havaya çıkması bazen rahatlatıcı olabilir.
- Ancak nefes almada zorluk, beslenememe veya az sayıda ıslak bez gibi belirtiler varsa derhal tıbbi yardım alın.
Bebeklerde Soğuk Algınlığı Nasıl Önlenir
Nezle ve soğuk algınlığını her zaman önlemek mümkün değildir; özellikle kış aylarında virüsler çok yaygındır. Yine de aşağıdaki önlemlerle bulaş riskini azaltabilirsiniz:
- Hastaların uzak durması: Grip veya soğuk algınlığı olan kişileri, mümkün olduğunca bebeğinizden uzak tutun.
- Kalabalıklardan kaçınma: Bebeğinizi çok kalabalık ortamlardan uzak tutmak, mikrop kapma riskini azaltabilir.
- El hijyeni: Ebeveynler ve bebeği kucağa alan herkes, ellerini mutlaka yıkamalıdır.
- Oyuncak temizliği: Oyuncakları sık sık sabun ve suyla temizleyin.
- Ortak kullanım eşyaları: Bebeğinizin biberon, bardak, kaşık gibi eşyalarını başkalarının kullanmasına izin vermeyin.
- Büyük çocuklar: Öksürük veya hapşırık olduğunda dirsek içine veya bir mendile yapılmasını öğretin.
- Sigara dumanı: Sigara dumanı bebeğinizi daha hassas hale getirir, bu nedenle bebeğinizin yanında kesinlikle sigara içilmemelidir.
Doktoru Ne Zaman Aramalısınız?
Bebeğiniz 3 aylıktan küçükse ve soğuk algınlığı belirtileri başladıysa — özellikle ateşi varsa — mutlaka doktorunuzu arayın. 3 aydan büyük bebeklerde ateş görüldüğünde, doktorunuzun önerisiyle çocuklar için uygun dozda Tylenol verilebilir. Yine de dozu mutlaka doktorunuzla teyit edin.
Soğuk algınlığı belirtileri, bazen zatürre veya kulak enfeksiyonu gibi daha ciddi rahatsızlıkların habercisi olabilir. Doktorunuzla görüşmek için aşağıdaki durumları gözlemleyin:
- Ateşin 38.9°C (102°F) veya üzerinde seyretmesi
- Nefes almakta güçlük
- Yeterince yemek veya içmek istememesi
- Susuz kalma belirtileri (gözyaşı olmaması, daha az ıslak bezi olması vb.)
- Aşırı uyku hali veya alışılmadık derecede uzun süreli uykular
- Belirtilerin bir hafta içinde düzelmemesi veya kötüleşmesi
Bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz veya bebeğinizin durumundan endişe ediyorsanız, vakit kaybetmeden doktorunuzla iletişime geçmek en iyisidir.
KAYNAKLAR:
- American Academy of Pediatrics: “Children and Colds,” “Water & Juice.”
- FDA: “An Important FDA Reminder for Parents: Do Not Give Infants Cough and Cold Products Designed for Older Children,” “Have a Baby or Young Child With a Cold? Most Don’t Need Medicines.”
- Nemours Foundation: “Common Cold.”
- Paediatrics & Child Health: “Colds in Children.”
- Stanford Children’s Health: “Upper Respiratory Infection (URI or Common Cold).”
