50’li yaşlar, yaşamın altın çağı olarak görülse de bu dönemde sağlığınıza daha fazla dikkat etmeniz gerekir. Yıllık sağlık kontrollerinizde, doktorunuzun bu önemli testleri yapmasını veya önermesini sağlayarak sağlığınızı koruyabilir ve gelecekteki hastalık riskini azaltabilirsiniz.
1. Kolon Kanseri Taraması
Kolon kanseri, ABD’de kanser kaynaklı ölümler arasında ikinci sırada yer alır. 45 yaşından itibaren bu hastalığa yakalanma riskiniz artar. Kolonoskopi, genellikle önerilen testtir, ancak başka seçenekler de mevcuttur. Doktorunuza sizin için en uygun tarama testini sorun.
2. Kilo Kontrolü
50’li yaşlar, çoğu insanın kilo almaya başladığı bir dönemdir. Kilo alımını kontrol etmek için sağlıklı beslenme ve egzersiz alışkanlıklarınızı güçlendirin. Fazla kilo, diyabet, kalp hastalığı ve diğer birçok sağlık sorunu riskini artırır.
3. Kan Basıncı (Tansiyon) Ölçümü
Yüksek tansiyon (hipertansiyon) kalp, beyin, gözler ve böbreklere zarar verebilir. Tansiyonunuzu düzenli olarak kontrol ettirerek bu “sessiz katilin” sizi etkilemesine izin vermeyin.
4. Kolesterol Testi
Yüksek kolesterolünüz olup olmadığını öğrenmek için 4-6 yılda bir (veya risk faktörleriniz varsa daha sık) kolesterol testi yaptırın. Kolesterolünüzü kontrol altına almak yaşam sürenizi uzatabilir.
5. Kan Şekeri Testi
Tedavi edilmeyen diyabet; kalp hastalığı, böbrek yetmezliği ve körlük gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. 3 yılda bir açlık kan şekeri testi veya başka bir diyabet tarama testi yaptırarak diyabeti erken dönemde kontrol altına alabilirsiniz.
6. Kadınlar İçin: Pelvik Muayene ve Pap Smear Testi
Pelvik muayene ve Pap smear testi, rahim ağzı kanseri riskini değerlendirmek için önemlidir. 30-65 yaş arasındaki kadınlar, HPV testi ile kombine edildiğinde tarama aralığını 5 yıla çıkarabilir. Ancak, sigara içenler, HPV öyküsü olanlar veya ileri düzeyde prekanser tanısı alan kadınlar daha sık tarama yaptırmalıdır.
7. Kadınlar İçin: Mamografi
50’li yaşlardaki tüm kadınlar düzenli olarak mamografi yaptırmaya başlamalıdır. Meme kanserinin erken teşhisi, yaşamınızı ve sağlığınızı koruyabilir. Doktorunuz, mamografi sıklığınıza karar vermenize yardımcı olacaktır.
8. Erkekler İçin: Prostat Kanseri Taraması
50 yaşına geldiğinizde, prostat kanseri taraması hakkında doktorunuzla konuşmalısınız. Afrikalı-Amerikalı erkekler ve aile öyküsü olanlar bu konuşmayı daha erken yaşlarda yapmalıdır.
9. Cilt Kontrolü
Cildinizde yeni veya alışılmadık bir leke ya da ben fark ederseniz doktorunuza danışın. Daha önce cilt kanseri geçirdiyseniz, düzenli olarak cilt kontrolleri yaptırmalısınız.
10. Göz Sağlığı Taraması
Yaş ilerledikçe görmeyi tehdit eden hastalıkların riski artar. 60 yaşına kadar her 1-3 yılda bir, ardından ise her yıl gözlerinizi kontrol ettirin. Görme sorunlarınız varsa daha sık kontrole gitmeniz gerekebilir.
11. Hepatit C Taraması
CDC, 18 yaş üzerindeki herkesin hepatit C için test edilmesini önermektedir. Daha önce bu testi yaptırmadıysanız, değerlendirme yapmayı düşünebilirsiniz.
12. Depresyon Taraması
Depresyon, yetişkinlerde sık görülen bir sorundur ancak genellikle gözden kaçar. Kendinizi sürekli üzgün, umutsuz ya da eskiden zevk aldığınız şeylere ilgisiz hissediyorsanız, doktorunuzla konuşun. Basit bir anket veya birkaç soru ile depresyon tanısı konabilir ve tedaviye başlanabilir.
13. Aşılar
Yaşlandıkça bağışıklığınızı desteklemek için bazı ek aşılar yaptırmanız gerekir:
- Grip Aşısı: Her yıl yapılması önerilir.
- Zona Aşısı: 50 yaş ve üzerindeki kişiler için önerilir.
Sağlığınızı Koruma İpuçları
Sağlıklı yaşlanmanın sırrı, taramalar ve aşıların yanı sıra yaşam tarzınızı optimize etmekten geçer:
- Sigara içmeyin.
- Sağlıklı bir diyet uygulayın.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Kilonuzu sağlıklı bir seviyede tutun.
- Güvenli cinsel davranışlar sergileyin.
50’li yaşlarda düzenli sağlık taramaları ve yaşam tarzı değişiklikleri ile hastalıkları önleyebilir ve yaşam kalitenizi artırabilirsiniz.
KAYNAKLAR:
- U.S. Preventive Services Task Force.
- American Optometric Association.
- American Diabetes Association.
- American Cancer Society.
- AARP: “What Health Screenings Do You Really Need if You Are Over Age 50?”
- Agency for Healthcare Research and Quality: “Women: Stay Healthy at 50+.”
- American Diabetes Association: “Diabetes Statistics.”
- American Psychological Association: “Aging and Depression.”
- American Heart Association.
- American Cancer Society.
- CDC: “Leading Causes of Death.”
- National Cancer Institute: “General Information About Colon Cancer.”
- National Institute of Mental Health: “Older Adults: Depression and Suicide Facts (Fact Sheet).”
- U.S. Preventive Services Task Force.
- Prevent Cancer Foundation: “Frequently Asked Questions: Exactly what is a ‘pre-cancerous’ polyp? If the polyp is removed, does that mean I am cured?”
- John Hopkins University: “Cervical Cancer.”
- CDC.
- American Cancer Society: “Colorectal Cancer Screening Tests.”
- U.S. Preventive Services Task Force: “Osteoporosis: Screening.”
- U.S. Preventive Services Task Force: “Screening for Colorectal Cancer: Consumer Guide.”
