Nöropatik ağrı, sıklıkla ateş edici (elektrik çarpması gibi) veya yanıcı bir ağrı şeklinde tanımlanır. Kimi zaman kendiliğinden azalabilir ancak çoğu zaman kronik seyreder. Ağrı, bazen hiç dinmeyen şiddetli bir halde olabilir, bazense gelip gidebilir. Genellikle bir sinir hasarı veya sinir sisteminin işleyişindeki bir bozukluk sonucu meydana gelir. Sinir hasarı, hem yaralanma bölgesinde hem de etrafındaki dokularda sinir fonksiyonunu değiştirir.
Nöropatik ağrıya örnek olarak, “hayalet uzuv sendromu (phantom limb syndrome)” verilebilir. Bu nadir durumda, örneğin bir kol veya bacak hastalık ya da yaralanma sebebiyle ameliyatla alındığında, beyin hâlâ bu uzuvdan gelen sinyal varmış gibi ağrı hissetmeye devam eder. Çünkü artık olmadıkları hâlde, o uzuvdan sorumlu sinirler yanlış sinyal gönderir ve bu ağrıya yol açar.
Nöropatik Ağrının Nedenleri
Nöropatik ağrı, bazen açık bir tetikleyici olmadan başlayabilir. Ancak sık görülen bazı nedenler şunlardır:
- Alkolizm
- Amputasyon (uzvun kesilmesi)
- Kemoterapi
- Diyabet
- Yüz siniri sorunları
- HIV enfeksiyonu veya AIDS
- Multipl miyelom
- Multipl skleroz (MS)
- Fıtıklaşmış diskler veya omurgadaki artrit nedeniyle sinir/spinal kord sıkışması
- Zona (Herpes zoster)
- Omurga cerrahisi
- Frengi (sifiliz)
- Tiroid problemleri
Nöropatik Ağrı Belirtileri
Nöropatik ağrının belirtileri şunları içerebilir:
- Ateş edici veya yanıcı tarzda ağrı
- Karıncalanma ve uyuşma hissi
Nöropatik Ağrı Tanısı
Doktorunuz nöropatik ağrıdan şüpheleniyorsa, öncelikle tıbbi öykü ve fizik muayene yapar. Ağrının nasıl tarif edildiği, ne zaman ortaya çıktığı veya hangi durumların ağrıyı tetiklediği gibi sorular sorabilir. Ayrıca nöropatik ağrı risk faktörleri hakkında bilgi almak isteyebilir ve duruma göre kan testleri veya sinir testleri talep edebilir.
Nöropatik Ağrı Tedavisi
Nöropatik ağrının ilk tedavi basamağı sıklıkla antikonvülzan (epilepsi tedavisinde kullanılan) ve antidepresan ilaçlardan oluşur. Bazı araştırmalar, NSAID gibi steroid olmayan antienflamatuvar ilaçların (örneğin Aleve veya Motrin) da ağrıyı hafifletebileceğini gösterir. Bununla birlikte, bazı hastalar daha güçlü ağrı kesici ilaçlara ihtiyaç duyabilir. Hangi ilacı kullanacağınız konusunda doktorunuzla yarar-zarar dengesini mutlaka görüşün.
Eğer nöropatik ağrıya diyabet gibi başka bir hastalık eşlik ediyorsa, o hastalığın daha iyi yönetilmesi ağrıyı azaltabilir. Aynı şekilde, bu hastalıkların kontrol altına alınması, ek sinir hasarı gelişmesini de önleyebilir.
Tedavisi zor olabilen vakalarda, bir ağrı uzmanı, invaziv veya implante edilebilir cihazlar kullanarak ağrıyı etkili şekilde yönetebilir. Örneğin, sinirlerin elektriksel uyarımı (nörostimülasyon), ağrı belirtilerini önemli ölçüde kontrol altına alabilir.
Diğer Tedavi Yöntemleri
Nöropatik ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilecek çeşitli yöntemler şunlardır:
- Fizik tedavi
- Psikolojik danışmanlık (terapi)
- Gevşeme teknikleri
- Masaj terapisi
- Akupunktur
Ne yazık ki nöropatik ağrı, standart ağrı tedavilerine bazen iyi yanıt vermeyebilir ve zamanla daha da şiddetlenebilir. Hatta bazı kişilerde ciddi düzeyde hareket kısıtlılığı veya engellilik durumuna yol açabilir. Ancak çok disiplinli bir yaklaşım (farklı tedavileri bir arada kullanmak), nöropatik ağrıyı hafifletmek için oldukça etkili bir yol sunar.
KAYNAKLAR:
- American Chronic Pain Association: “Neuropathic Pain.”
- National Institute of Neurological Disorders and Stroke: “Peripheral Neuropathy Fact Sheet.”
- The Neuropathy Association: “Types of Neuropathic Pain.”
