Hemen herkes zaman zaman ağrı hisseder. Parmağınızı kestiğinizde veya bir kasınızı incittiğinizde, bu acı vücudunuzun “bir şeyler ters gidiyor” demesinin bir yoludur. Yaralanma iyileştiğinde genellikle acı da sona erer.
Kronik ağrı ise farklıdır. Vücudunuz, haftalarca, aylarca veya hatta yıllarca ağrıyı hissetmeye devam eder. Doktorlar genellikle kronik ağrıyı, 3 ila 6 ay veya daha uzun süren her türlü ağrı olarak tanımlar.
Kronik ağrı, günlük yaşamınızı ve ruh sağlığınızı ciddi şekilde etkileyebilir. Ancak doktorunuzla birlikte ağrıyı yönetmek ve tedavi etmek için çözümler bulabilirsiniz.
Kronik Ağrıyı Nasıl Hissediyoruz?
Ağrı hissi, sinir sisteminizden geçen bir dizi mesajla iletilir. Kendinizi incittiğinizde, yaralanan bölgedeki ağrı reseptörleri devreye girer ve elektrik sinyalleri üretir. Bu sinyaller sinirler boyunca beyne ulaşır. Beyin, gelen sinyali işler ve “vücudunun bu bölgesi zarar gördü” mesajını iletir.
Genellikle yaralanma iyileştiğinde, ağrı sinyalleri durur — örneğin, kesik iyileşir veya yırtılan kas onarılır. Kronik ağrıda ise vücut iyileşmiş olsa bile sinir sinyalleri hala ateşlenmeye devam eder.
Kronik Ağrıya Neden Olan Durumlar
Bazen kronik ağrı, görünür bir neden olmaksızın başlayabilir. Ancak birçok kişide bu durum, bir yaralanma veya sağlık sorunuyla ilişkilidir. Kronik ağrının en önemli nedenlerinden bazıları şunlardır:
- Geçmişte yaşanmış yaralanmalar veya ameliyatlar
- Sırt problemleri
- Migren ve diğer baş ağrıları
- Artrit
- Sinir hasarı
- Enfeksiyonlar
- Fibromiyalji: Vücudun genelinde kas ağrısı hissetmeye neden olan bir rahatsızlık
Kronik Ağrı Belirtiler
Kronik ağrı hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Sürekli bir şekilde devam edebileceği gibi, bazen dinip bazen tekrar ortaya çıkabilir. Ağrı şu şekillerde hissedilebilir:
- Donuk (hafif) bir sızı
- Zonklama
- Yanma
- Bıçak saplanması gibi bir his
- Sıkıştırma
- Batma
- Ağrı veya sertlik (aşırı hassasiyet)
Bazen ağrı, tek belirti olmayabilir. Şu gibi sorunlarla birlikte görülebilir:
- Çok yorgun hissetmek
- İştahsızlık
- Uyku sorunları
- Ruh hali değişiklikleri
- Halsizlik
- Enerji eksikliği
Kronik Ağrı ve Ruh Sağlığınız
Kronik ağrı, gündelik yaşamı sekteye uğratarak yapmak istediğiniz veya yapmanız gereken işlerden geri kalmanıza yol açabilir. Bu durum özgüveninizi zedeleyebilir; öfke, depresyon, kaygı ve hayal kırıklığı gibi duygulara neden olabilir.
Duygularınız ve ağrı arasındaki bağlantı, bir kısır döngü yaratabilir. Canınız yandığında depresif hissetme olasılığınız artar. Bu da ağrıyı daha da kötüleştirebilir. Depresyon ve ağrı arasındaki yakın ilişki, doktorların kronik ağrıyı tedavi etmek için sıklıkla antidepresan ilaçlardan faydalanmasının sebeplerinden biridir. Bu ilaçlar hem ağrıya hem de ağrının getirdiği duygusal yüke yardımcı olabilir.
Ağrı, uykuyu da bölebilir ve stres seviyenizi yükseltebilir. Hem uyku eksikliği hem de artan stres, ağrının daha yoğun hissedilmesine neden olur.
Kronik Ağrı İçin Yardım Alın
Eğer ağrınız var ve bir türlü geçmiyorsa, aile hekiminize veya ağrı uzmanına danışın. Sizi normal hayatınızı yaşamaktan alıkoymaması için çeşitli tedavi yöntemlerini değerlendirebilirsiniz. Bunlar arasında:
- İlaç tedavisi
- Gevşeme terapileri
- Fizik tedavi
- Akupunktur
- Yaşam tarzı değişiklikleri (yeterli uyku almak, sigaradan uzak durmak vb.)
Doktorunuzla birlikte, kronik ağrınızın kontrol altına alınması için size en uygun tedavi planını bulabilir, böylece ağrının hayatınızı yönetmesine izin vermeden yaşantınıza devam edebilirsiniz.
KAYNAKLAR:
- American Academy of Family Physicians: “Chronic Pain.”
- American Psychological Association: “Coping with chronic pain.”
- American Society of Regional Anesthesia and Pain Medicine: “Types of Chronic Pain.”
- Institute for Chronic Pain: “Understanding Chronic Pain.”
- Mayo Clinic: “Is there a link between pain and depression?”
- Medscape: “Chronic Pain Syndrome Clinical Presentation.”
- National Center for Complementary and Integrative Health: “Chronic Pain.”
- Nemours Foundation: “Why Do I Have Pain?”
- NIH Medline Plus: “Chronic Pain: Symptoms, Diagnosis, and Treatment.”
- The American Academy of Pain Medicine: “AAPM Facts and Figures on Pain.”
- UW Medicine: “Chronic Pain.”
